interviews
インタビュー

|
album reviews
アルバムレビュー

|
7", 10", 12" reviews
シングルレビュー

|
compilation reviews
コンピレビュー

|
remix reviews
リミックスレビュー

press
プレス

Marxist, dj en transseksueel
 
- Rolinde Hoorntje, Redacteur Cultuur


In NRC Next (NL), September 28 2012, pp.30-31.

 

DJ Terre Thaemlitz geldt als een van de muzikaalste producers van deze tijd. Morgen draait hij voor het eerst in Nederland.

Is het een plofklip? Een opgeblazen kerstkalkoen? Nee, het is een reuzenvulva, gevuld met lucht. En Lady Gaga klimt eruit, om 'Born this way' ten gehore te brengen in de Ziggo Dome in Amsterdam. "Don't be a drag, just be a queen", playbacken de dansers op het podium. Gaga roept haar 'Little Monsters' op "de grootst mogelijke vrijheid te ervaren." Zij voelde zich ook altijd buitengesloten als kind, vertrouwt ze hen vanachter de piano toe.

Een optreden als dat van Gaga schiet Terre Thaemlitz (1968) in het verkeerde keelgat. "Dat fucking 'Born this way'-liedje is niets anders dan mensen te bestempelen als 'afwijkend'. Dan te zeggen: oh ja je bent op die manier geboren, jij kan er ook niks aan doen. Dat is het stempel van een door rijke witte mannen gedomineerde maatschappij", zegt de transseksuele dj over Skype vanuit Japan.

Denken in termen van man en vrouw, wit en zwart, de norm en wat daarvan afwijkt, vindt Thaemlitz achterhaald. Als fervent marxist, criticus en schrijver, geldt hij als een van de meest welbespraakte producers van deze tijd. En een van de meest muzikale. Al meer dan twintig jaar produceert hij eigen werk. Van experimentele loungemuziek met natuurgeluiden tot pianosonates en de deep house die hij zaterdag voor het eerst in Nederland draait.

De toonaangevende website Resident Advisor verkoos zijn album Midtown 120 Blues tot meest invloedrijke album van 2009. Zijn muziek steunt niet op vlakke drumpatronen en jengelende vocalen. Zijn house is sober en ingetogen, langzaam opgebouwd rond niet veel meer dan de herhaling van een basloopje.

Ontworteld, zo noemt hij de house die nu wordt uitgebracht, enkel en alleen gericht op vermaak. Al zijn muziek heeft een dieper betekenis. Aan het einde van het nummer Ball'r bijvoorbeeld, vertelt hij hoe de underdogs uit de seksindustrie zich eind jaren tachtig verzamelden op het podium van club Sally's II in New York. Thaemlitz was er de huis-dj. Deze clubs waren veilige havens voor transgenders, homo's en 'Aids workers', zoals Theamlitz zelf. House was niet meer dan de platencollectie van een club. Hij zag hoe Madonna 'vogueing', de poserende dansvorm populair in die scene 'misbruikte' voor commercieel succes. "Zij bewerkte dat tot een nummer waarin ze zegt dat het niet uitmaakt of je zwart of wit, meisje of jongen bent. Terwijl het juist totaal uitmaakt! Vogueing komt uit een groep mensen die sociaal verbannen waren en heeft niets te maken met de rare pluriforme poputopie waar Madonna over praat." Vandaar de ondertitel van het nummer: This is a Madonna-free zone.

Thaemlitz heeft niets tegen LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Trangender-)-rechten - "ik ben zelf ook drie keer getrouwd geweest" - maar "ze zijn verankerd in een systeem waar ik fundamenteel op tegen ben. Een systeem gebaseerd op uitsluiting." Het recht op geslachtsverandering bijvoorbeeld, gaat uit van de veronderstelling dat een transseksueel moet kiezen: man of vrouw. Maar, zo ziet Thaemlitz het niet. In de voorstad van Tokio waar hij nu al meer dan tien jaar woont, gaat hij net zo lief in vrouwen-als in mannenkleren over straat. " Ik kom niet in een 'campy mood' als ik vrouwenkleding draag. De schoenen zijn ongemakkelijk. Ik zie eruit als een gast in een jurk. Maar toch is kiezen voor mij onbevredigend."

Vroeger had hij het moeilijk, in het mid-westen van Amerika wel anders. "Ik was altijd 'hetmeisje', of 'de homo', nog voor ik een beeld had kunnen vormen van mijn eigen seksualiteit. Rock-'n-roll was de soundtrack voor de jongens me in elkaar trapten na school. Dus zocht ik naar muziek die vooral niets met gitaren te maken had." Dat werd elektronische muziek. Het resoneerde met zijn gevoel een buitenstaander te zijn. "In die tijd werd je in Springfield, Missouri nog in elkaar geslagen voor het luisteren naar het nieuwe album van Depeche Mode." Platen zonder gitaren vond hij van Devo, YMO en Kraftwerk, in de '1 dollar bak' bij het pompstation om de hoek. Sommige gebruikt hij nog steeds in zijn dj-sets, half gevuld met eigen werk, half met 'klassiekers'. "Als ik geen set kan samenstellen uit de 1500 platen die ik al bezit, wat voor dj ben ik dan?"

Een ouderwetse, legt hij uit. Zijn eigen nummers duren gemiddeld tien minuten en hij mixt zo min mogelijk. Hij gebruikt geen drugs, heeft zelfs nog nooit een sigaretje gerookt. Optreden in een club noemt hij 'een noodzakelijk kwaad'. "Er gaat veel in het clubmoment verloren. Maar de clubmuziek die ik maak is mijn minder serieuze werk. De diepere boodschap breng ik over via teksten." Bijvoorbeeld de 798 pagina's bij zijn Soulnessless-album, een compositie van ruim 29 uur, de maximale lengte van een mp3. Het album is een aanklacht tegen de golf van gratis werk dat internet overspoelt. Of, de boodschap is terug te horen in de melancholie van de muziek. In de gesproken tekstfragmenten as op 'Ball'r', of het sobere geluid, een knipoog naar de oude 'jack tracks' van weleer. "Wat ik doe heeft eigenlijk iets van de pathetische tragiek van een rockband uit de jaren 60 die optreedt op een Woodstock-festival; het is muziek uit vervlogen tijden."

DJ Sprinkles treedt morgen op tijdens Les Enfants Terribles in club Trouw, Amsterdam.